चौ.किमी.जमीन लागवडी खाला आसा.तांदूळ,मको,कणगां,कसावा,घेवडो,भूंयमूग, टमाट हीं हा6गाचीं म्हत्वाचीं पिकां.तशींच साकर,काफी,तंबाकू, कोको हीं हांगाचीं मुखेल नगदी पिकां.केळीं,मोसंबी आनी हेर फळ फळावळ कांय प्रमाणांत जाता.आग्नेय आनी उदेंत वाठारांत उंसाचे व्हड मळे आसात.फकत ह्याच वाठारांनी आधुनिकीकरण आनी यंत्रांचो उपेग करतात.पशुपालन वेवसायाकूय हांगा म्हत्व आसा.गोरवां,मेंढरां,दुकरां,घोडे,कुकडा6क लागून बरीच येणावळ मेळ्टा.रानांतलीय पिकावळ बरीच आसा.हांगाची सुमार १८.८%जमीन रानांतळा आसून मोहोगनी,पायन,लॉगवूड आनी हेर घट लाकडाचें उत्पन्न येता.
लोखण,जिप्सम,निकॅल,बॉक्सायट हीं म्हत्वाचीं खनिजां उण्या प्रमाणांत मेळटात.निर्यातीचे नदरेन साकर कारखाने आनी बॉक्सायटाच्यो खाणी हे म्हत्वाचे उद्देग आसात.थळावे गरजे पुरते कपडे,कंवच्यांचें सामान,धातू सामान,चामड्याचो वस्तू,शाबू,मेणवाती,दोरयो,लाकडाच्यो वस्तू,रंग,सोरो, अन्नप्रक्रिया,शिमीट आनी हेर कारखाने आसात.
रेल्वे मार्गांची वाड चडशी जावंक ना.सगळ्या म्हत्वाच्या गांवांनी बसी आनी विमाना6ची येरादारी आसा.दोन चित्रवाणी आनी १२० आकासवाणी केंद्रां आसात.
लोक आनी समाजजीण- सुरवातेक हांगा कॅरीब ह्या आदिवासी लोकांची वस्ती आशिल्ली.स्पॅनीश येवचे पयलीं देशांत आरावाक ह्या इंडियन जमातींचो राबितो आशिल्लो.पूण जुलूम आनी दुयेंसांक लागून ही जमात सोंपली. स्पॅनीश वसाहत ल्हान आशिल्ल्यान आनी हेर युरोपी लोकांक १८व्या शेंकड्या मेरेन हांगा येवपाची बंदी आशिल्ल्यान कामगार म्हणून निग्रो गुलामांक हाडपाक लागले.उपरांत स्पॅनीश आनी निग्रो हांच्यांत भरसण जावन एक नवोच समाज निर्माण जालो.हांगा स्पॅनीश,निग्रो,मिस्तीस आनी हेर युरोपीय लोक तशेंच साप उणे थळावे आरावाक इंडियन लोक अशे लोकसंखेचे विभाग पळोवंक मेळटात.कॅथलीक धर्म हो राजधर्म आशिल्लो.कॅथलीक धर्माचे सगळे सण आनी उत्सव हा6गा दबाज्यान मनयतात.उदकांतल्र खेळ आनी कोबयांचें झूज ही तांची आवडीची करमणूक. सॉकर,व्हॉलिबॉल,बास्केटबॉल,बेसबॉल हे तांचे आवडीचे खेळ.
स्पॅनीश ही हांगाची अधिकृत भास.हें भाशेंतले कांय नांवाजिल्ले लेखक डॉमिनिकन आसात.राजकारणी हवान बॉस साहित्यीक आसून डेमिरोझी हो एक इतिहास तज्ञ.मान्बेल द जिझस काव्हान प्रसिध्द कादंबरीकार. निरक्षरतेचें प्रमाणउणे जायत आसा. सांता दोमिंगो,सॅंतीएगो,सॅन क्रिस्तोबल, ला व्हेगा, बारावोना,आस्वा,द्वार्ते, प्वेर्तो प्लाता,सांचेझ,एल सेबो हीं व्हड आनी प्रसिध्द शारां आसात. -कों.वि.सं.मं.
डॉयल, आर्थर कॉनन: (जल्म :२२ में १८५९,एडींबरो,स्कॉटलॅंड; मरण: ७ जुलय १९३०,क्रोबोरोग, ससॅक्स).
आध्यात्मवादाविशीं तळमळ आशिल्लो एक नामनेचो ब्रिटीश लेखक.स्टोन हर्स्ट ह्या लॅंकाशायरच्या आनी फेल्डकर्क ह्या ऑस्ट्रेलियांतल्या जेजुईत म्हाविद्यालयंतल्यान ताणें आपलें शिक्षण घेतलें.फुडें १८८५त ताणें एडींबरों विश्वविद्यालयांतल्यान एम.डी.ही पदवी घेतली.सुरवेक ताणें बोटीचो दोतोर म्हणून एक-दोन भोंवड्यो केल्यो.उपरांत साउथ सी,इंग्लंड हे सुवातेर आपलो वैजकी वेवसाय सुरू केलो.
१८८५त ताणें एक गुन्यांव अन्वेशक नवलकाणी ‘स स्टडी ईन स्कार्लेट’ बरोवपाक सुरवात केली. ताच्या मुखेल पात्राचें नांव सुरवेक शॅरींगफोर्ड हिम्स अशें आशिल्लें.पूण उपरांत डॉयलान ताका शेरलॉक होम्स हें नांव दिलें. ह्याच नांवान डॉयल फुडें साहित्यविश्र्वांतलो नामनेचो गुन्यांव अन्वेशक म्हणून अजर6वर जालो.होम्सावांगडा ताचो ‘२२१,बी बेकर स्ट्रीट,लंडन’ हो नामोय नामनेक पावलो.होम्सावांगडाच ताचो साथीदार डॉ.वॉटसन ह्या पात्राचीय नामना आशिल्ली.फुडें वॉर्ड आनी लॉक हांचेवतीन ‘बिटनस अॅन्युअल’ ह्या वर्सुकी अंका6त १८८७ वर्सा ‘स स्टडी इन स्कार्लेट’ उजवाडा आयली.
५६ लघुकथा आनी ‘द सायन ऑफ फोर’ (१८९०), द हाउण्ड ऑफ द बास्करव्हिले’(१९०२) आनी ‘द व्हॅली ऑफ फियर’(१९१५) ह्या ताच्या हेर तीन नवलकाणयांनी वाचप्यांमुखार येत रावलो. पूण फुडें फुडें डॉयलाक ताची तिडक येवंक लागली आनी म्हणून १८९३त ताणें होम्साक(कथेवरवीं) स्वीत्झलॅंडाक रॅचनबॅक धबधब्यांत बुडोवन मारलो.पूण होम्साच्या बरें मागप्यांमदीं हाकालागून बरीच निर्शेवणी आयली.देखून डॉयलाक ‘द हाउण्ड ऑफ बास्करव्हिले’(१९०२)हे नवलकाणयेंत ताका परत जितो करचो पडलो.उपरांत ताणें आनीकय होम्सकथा बरयल्यो. ताची निमणी होम्सकथा म्हळ्यार ‘द बेसबूक ऑफ शेरलॉक होम्स’ ही १९२७ त उजवाडा आयली.
डॉयलान गुन्यांव अंवेशक नवलकाणयांभायर हेर बरेंच बरप केलां.ताणें जायतीं नाटका आनी प्रणयकथा बरयल्यात. १९०२ वर्सा ताका सर ही भोवमानाची उपाधी दिवन ब्रिटीश सरकारान ताका सरदारकी (नायटहूड) फावो केली.ताणें बोअर झुजावेळार ब्रिटीश राजसत्तेचो वावर केल्लो. ह्या झुजावेळार तो नागरी वैज म्हणून भरती जाल्लो. तेभायर ब्रिटीश राजनितीची ताणें फाटराखणय केल्ली.
१९१७ वर्सा ताका आध्यात्मिक प्रेरणा मेळ्ळी.हातूंतल्यानूच ताची आध्यात्मिक भोंवडी सुरू जाली आनी ताणें लॅक्चर दिवपाचें काम सुरू केलें.तातूंतल्यान ताणें १९२६त ‘स्पिरीच्युआलीस’ही साहित्यकृती उजवाडा हाडली. -डॉ. किरण बुडकुले
डॉल्फिन: स्तनिवर्गाच्या सिटॅसिया गणांतल्या डेल्फिनिडी कुळांतलो एक प्राणी. हे प्राणी दर्यांत रावतात. पूण कांय गोड्या उदकांतय(तळीं, न्हंयो) रावपी आसात.डॉल्फिनाच्यो जायत्यो जाती आसात.तातूंत सामान्य डॉल्फिन ही एकच जात संवसारांतल्या सगळ्या दर्यांनी मेळटा.
सामान्य डॉल्फिन- ह्या प्राण्याचें शास्त्रीय नांव डेल्फिनस डेल्फिस. उश्ण आनी समशितोश्ण दर्यांत हाचें प्रमाण चड आसता. केन्ना केन्नाय उत्तरेकडल्यान थंड दर्यांतय तो मेळटा.हाचें आंग सड पातळ आसून तकली धरून शरिराची लांबाय १.५ ते २.५ मी.आसता.चोंच १५ सेंमी. लांब आनी तोंकाची आसता.एका खोल खोबणीत ती कपलापसून स्पश्टपणान वेगळी जाल्ली दिसता. जबड्यांचेर भरपूर दाँत आसतात.फ्लिपर म्हळ्यार पोटाकडले पाखे सुमार ०.३ मी. लांब आसतात आनी फाटीवयल्या पाख्याची उंचाय सुमार ०.६ मी.आसता आनी शेप्याची
