ڈھول سمّی
اول حمد خداوند تائیں جو ہے مالک سبھ دا
بے پرواہ بے انت الہی جو چاہو سو کردا
دیکھ محمد دنیاں اُتے آیا آخر واری
روز قیامت بخش کرے گا عالم خلقت ساری
بغداد آہا اک شہر سنیندا اندر روم ولایت
دجلا اتے فرات وچالے راوی دین روایت
ڈھول آہا اک اس ملک وچ کردا سی بادشاہی
راج حکومت لشکر فوجاں جتنے گرد نواحی
لشکر انت حسابوں باہر انت حساب نہ آوے
دیکھ اجیہا عادل حاکم شیر پیا شرماوے
اجڑ باجھ ایالیں سُنا ایویں پیا چریندا
شیر تے بگھیاڑاں والا نہ کوئی خوف کریندا
چور اُچکے جانی فاسق چھوڑ نسے بدکاری
ملکاں اندر عمل آبادی راضی رعیت ساری
نہ کوئی ظالم ظلم کریندا نہ کوئی کرے خرابی
باز آئے بدکاراں ولوں جتنے شور شرابی
خانقاہاں دا انت نہ کوئی باغ بہشت بہاراں
ہر ہر روزہ اتے اڈن ابابیل دیاں ڈاراں
شہر روزہ دے ناں اندر ذکر خداوند والا
بہت عجائب سوہل منارے روشن شہر اجالا
باغاں اندر بلبل بولے نہراں چوک ہزاراں
کمری کوئل اتے رل کوکن مور چکور ہزاراں
صبح صادق تے بہت سویرے آن کھڑے پھل تازے
بھور پھلاں دی کرن خوشامد گونجن بھور دراجے
کرم بخش ایہہ چھوڑ اتھائیں طرف دمشقے جائیں
حال احوال سمی دی طرفوں کر اظہار سنائیں
رانی سمی دی کڑمائی ہونی بادشاہ ڈھول نال
شہر دمشقے اندر ہوئی سندر سمی رانی
حسن اجیہا ثانی پریاں بڑی اصیل سوانی
گویا حور بہشتوں ڈھٹھی اُپر دنیاں فانی
شکل اجیہی چھوٹی عمرے نہ کوئی اُسدا ثانی
آن پوند وصال ہویا پھریا ہور زمانہ
ڈھولے نال منگائی سمی ونڈیا کل خزانہ
بھین بھرا قبیلہ سارا باقی یار پیارے
سُن کئ دین مبارک بادی لشکر فوجاں سارے
سمی سنیا باپ میرے نے ڈھولے نال منگایا
سکن چھہارا لے کے لاگی گڑھ بغدادے آیا
جاں دربار شہزادے لتھا کہے مبارک بادی
لایا سکن شہزادے دے مونہہ لکھ لکھ ہوئی شادی
اج خوشی صد باجے بجے پھریاں ہور بہاراں
اک نوں اک مبارک دیون خوشیاں ہوئیاں یاراں
خوشی ہوئی سبھ ملکاں اندر ساریاں شہر بازاراں
گھاس زراعت کئی پھل تازے اندر جنگل باراں
لاگی دے سگن چھہارا پھیر پچھانہہ سدھایا
خلقت شاہی سدھا رستہ شہر دمشقے آیا
صبح صادق سمی اگے کہے حقیقت ساری
کیہ تعریف حسن دی آکھاں صورت شکل پیاری
حسن شرابی بہت زیادہ چمکے چند نورانی
گویا یوسف پیدا ہویا پھیر زمین تے ثانی
عمر اوائل حسن زیادہ شاہ خوشباش شکاری
عالم علم توں رہت زبانی صورت شکل نیاری
تیری اس دی مورت مولا اکے وقت بنائی
اکو جیہی شکل عجوبہ فرق نہ رتی رائی
سُن کے بہت خوشی وچ آئی سمی سندر رانی
لوں لوں عشق ڈھول دا دھایا عاجز ہوئی نمانی
ایس خوشخبری سُن کے سمی عاشق بےخود ہوئی
ویہن عشق دا غالب ہویا خبر نہ جانے کوئی
رانی پئی تڑفے ترسے رووے تے کرلاوے
نہ کچھ پیوے کھاوے بولے عشق ستاوے
ایسے حال اندر اوہ ہوئی کملی اتے شدائی
رات آرام نہ بے درداں رزق مہار اٹھائی
گئی گواچی خوشی جہانوں جند دکھاں تھیں رجی
دسدے شہر دپہر ویلے آن عشق دی وجی
عشق قصائی شیر سپاہی آن سردھانے گجے
خبر ہوئی سبھ شہر بازاراں ڈھول عشق دے وجے
ظالم عشق زمین تپائی آن جلے سبھ بیلے
گرمی فرش زمین تے ہوئی صد انسان حیواناں
پاڑے شیر بگھیلے نٹھے ہرن نٹھے لے جاناں
دھوں زمین آسمان اندر امبر انبار سیاہی
بھٹھی عشق تپیون عاشق جتنے گرد نواہی
اوڑک اک غلام سمی نے نمک حلال بلایا
کریں حلال نمک اج میرا ایوں کر آکھ سنایا
عشق ڈھول دا میرے اتے بنھ گھٹاں آ چڑھیا
جتنا مان حسن دا کردی عقل سنے لُٹ کھڑیا
جے توں نمک حلال کریں اج تاں میں تیتھوں واری
ایہہ احسان ادا نہ کرساں اندر زندگی ساری
بھیت میرے تھیں واقف ہیں توں اول آخر جانی
سختی دیکھ گئے نٹھ میتھوں سبھے شے پرانی
دیساں ملک جگیراں تینوں ہور انعام ہزاراں
گڑھ بغداد سنیندا آہا طرف اُجاڑ پہاڑاں
اوہ ڈھول منگیدڑ میہرا کرے حکومت شاہی
فوجاں لشکر مال خزانے تابع گرد نواہی
میں تڑپھیندی جان لباں تے اُس نوں خبر نہ کوئی
مالی باجھوں باغ ویرانہ شاخ ہری سبھ ہوئی
ایہہ لے چٹھی حال میرے دی گڑھ بغداد پہنچائیں
دیساں بہت انعام جاگیراں عمر ساری بہہ کھائیں
صاف جواب غلاماں دِتا ساتھوں پہنچ نہ ہووے
سُن کے صاف جواب اجیہا بہت پشیدا رووے
رووے تے کرلاوے تڑفے زرد ہویا رنگ پیلا
ہو حیران کھلوتی رانی کوئی نہ ہووس حیلہ
یا رب مولا عالی والی مالک عالم فانی
مشکل حل کریں اج میری ڈھول ملے زندگانی
آخر پکڑ دلیری اس نے کمر اجیہی بدھی
مرنے تھیں کچھ ناہیں ہوندا حوص یونہی سر لدھی
پھر ہوا دے اگے لگی عرضاں کرن زبانوں
نام اللہ دے من سنیہڑا ثابت صدق ایمانوں
توں ٹھنڈی وا جہاناں اندر دورہ کریں چفیرے
مشکل پیش مصیبت آئی یاد نہیں کچھ تیرے
ایہہ احسان جے میرے اُتے کرسیں نام خدایا
تیرے لایق توہیں ایہہ کرسیں عالی ڈیرہ پایا
جے توں میرا ایہہ سنیہڑا بغدادے پہنچاویں
کریں احسان جے میرے اُتے عوض خدا تھیں پاویں
حال میرے دی خبر پہنچاویں تاں پھر وائے جیواں
جو سر میرے اُتے ورتی سبھ کچھ آکھ سناویں
آکھیں رانی لویں سبھ خبراں شہر دمشقے جاویں
سمی رانی تیرے باجھوں رات دن کرلاوے
ذرا آرام نہ وانگ بے درداں رووے تے غم کھاوے
نہ کجھ کھاندی نہ کجھ پیندی رو رو مارے چیکاں
عشق تیرے وچ بدھی بیٹھی توں کیوں لاویں لیکاں
آن پہنچ میرے تے جلدی ڈھول شوقین جواناں
تیرے باجھوں لٹ کھڑو کوئی دولت حسن خزانہ
تینوں کجھ پرواہ نہ آہی کیہ ہے تیری مرضی
پہنچ نام اللہ دے میں تھے جے ہیں دوست دردی
توں کیوں دلوں وساویں بیٹھا باجھ گناہ تقصیروں
چھٹی عشق اندھیری سر تے اللہ دی تقدیروں
کھول جواب واؤ نے دتا نہ ہاں چاکر تیری
نہ کوئی طمع دولت دا مینوں ایہو مرضی میری
اجو سنیہڑا تیرا لے کے قاصد نام سداواں
بھلکے ہور سنیہڑا دسے کیہ میں آکھ سناواں
وس لگے تے ہور کسے نوں حال احوال سناویں
میرے مان اتے نہ بیٹھیں مست اوڑک پچھتاویں
میں ہوا نہ یار کسے دی نہ کوئی دوست میرا
تابع حکم الاہی اندر پھرساں چار چفیرا
تاں پھر روون لگی شہزادی سُن کے ایہہ سنیہڑا
ہُن میں خبر ڈھول دی تائیں بھیجاں قاصد کیہڑا
ایسے حال اندر اوہ کردی کئی ہزاراں حیلے
بیٹھی پیر شہید مناوے کئی بزرگ وسیلے
رات آرام نہ آوے بے صبراں نہ کچھ پیوے کھاوے
مقتم کرے وچھوڑے والا رات دن پئی رووے
بےدرداں نوں خبر نہ کوئی نین ہنجو بھر دھووے
ایس وچھوڑے نالوں ربا موت چنگیری مینوں
میلیں خدا پیوند وصالے ایہہ سبھ فرصت تینوں
یوسف نوں یعقوب ملایا آدم ہوا دوویں
یونس امن امان بچایا پیٹ مچھی دے اوویں
ابراہیم چکھا دے اندر آن ہوئیاں گلزاراں
اسمعیل جبیہ اللہ توں چھریاں تیز تراراں
بادشاہ ڈھول دا رانی سمی نوں ملن دمشق جانا
کریم بخش ایہہ چھوڑ اتھائیں ڈھول احوال سنائیں
حال احوال سمی دی طرفوں ڈھول اتے لے جائیں
ڈھول شہزادہ چھوٹی عمرے کردا عیش بہاراں
سیر شکار شکاری اندر دوست یاراں
کرے شکار شکاری مرگاں اندر جنگل باراں
شوق شکار آہا دن راتیں چھوڑ بیٹھا سبھ کاراں
وسری سرت شاہی دی طرفوں کرے شکار شکاری
ریتاں اندر پئیں خرابی اجڑ سدھاوے ساری
شاہی اندر شاہاں باجھوں آن اندھیرا ہویا
سنا ملک ولایت خالی پھیرا ظلم کھلویا
روز شکار جنگل وچ کردا مارے ہرن ہزاراں
دیکھ پرندے عاجز آئے دور سدھائیاں ڈاراں
پہاڑی شیر بگھیلے نٹھے لے لے جان پیاری
چھوڑ ولایت مسافر ہوئے چھوڑ نٹھے اک واری
اک ہرن رلیندا ہرنیں لے کے طرف دمشقے آیا
چھوڑ ولایت بے وطن مسافر جان حیات لیایا
آن جمیل دمشق دی اندر کیتا اوس ٹکانا
آن لگا جی دیس پرائے بھلا وطن پرانا
وکھت پئے نوں وطن چھٹیندا ایویں کوئی نہ چھوڑے
دیسوں کڈھ کرے پردیسی کون تحریراں لوڑے
گئی غمی تے شادی آئی لگے چرن چفیرے
اک دن چردے پِھردے آئے باغ سمی دے نیڑے
دیکھ پسند بغیچے آیا کردے آن اُتارا
کھاون باغ جوئی دل چاہے اجڑ گیا اوہ سارا
مالی جا سمی تے کہیا نال بلند اوازے
باغ ویران کیتا کل سارا توڑ سٹے پھل تازے
ورج رہیا بے خوف چریندا کیتا باغ ویرانا
خبر نہیں کیہ من آہا ملیا دیس بگانہ
ہو بے ترس اجاڑن شاخاں نہ کچھ خوف کریندے
کھاون پیون کرن بہاراں اچن چیت پھریندے
غضب دِلے سمی دے آیا بہندی ہو مردانہ
کون کوئی اوہ باغ اُجاڑے ہو کے مرگ بگانہ
بدھی کمر تیاری کیتی آئی باغ نواہی
پکڑ لئے اوہ مرگ مسافر ہو کے شیر سپاہی
پا زنجیراں بے درداں پھڑیا بنے بنے دوالی
بھج نس دی جا نہ کوئی نہ وارث نہ والی
روون تے کرلاون دوویں مرگ نمانی
پھڑیا کون چھڈاوے دردی رو رو کرن کہانی
وطن بگانہ آکڑ کیہی آن دُکھاں لڑ پھڑیا
اک بے وطن دوجے تقصیری دن گردس دا چڑھیا
اگے وطنوں ڈھول نکالے تاں ایتھے نٹھ آئے
ایتھے ایہہ قضیہ پے گیا وطن بدیس پرائے
سمی کیہا ڈھول اجیہا توں کیوں نام پکاریں
وطنوں ڈھول نکالے کیونکر توں کیوں نام چتاریں
کیہا ڈھول شہزادہ آہا گڑھ بغداد دا والی
فوجاں گھوڑے انت نہ کوئی بخشے مولا والی
شوق شکار اندر دن راتیں کردا ڈھونڈ پکاراں
باجھ شکاروں نہ کچھ بھاوے اندر جنگل باراں
مار کھڑے سبھ ہرن چپائے ہور ہزار بگھیلے
چھوڑ نٹھے گھر بار پیارے سنجے جنگل بیلے
دیکھ اجیہی جان پیاری تاں ایتھے چل آئے
آن ہوئے در تیرے قیدی ملک بدیس پرائے
نہ کوئی مان وطن دا سانوں نہ کوئی دولت پائی
نہ کوئی یار پیارا سنگا آن پھسے وچ پھاہی
تکیہ مان خدا تے ڈوری ہور نہیں کوئی حیلہ
نہ کچھ نیڑے وطن اساڈی نہ کوئی یار وسیلہ
چھڈ دے نام خدا دے سانوں کھا کر ترس ربانا
چلے جاواں گے شہر تیرے تھیں کرئیے ہور ٹکانہ
سمی کیہا چھوڑ دیاں تد جیکر ڈھول ملاویں
جیوں کر پہنر لگے تجھ تیری اوویں نال لیاویں
تاں پھر مرگ الائی وارتا ایہہ سبھ ہرنی اگے
باجھوں ڈھول نہیں چھٹکارا واہ نہ کوئی لگے
جے ایہہ مرضی ہووے تیری تاں میں اُت ول جاواں
جیوں کر پہنچ لگے کجھ میری اوہنوں نال لیاواں
ہرنی کیہا ہو مردانہ جے رب آس پجاوے
جیکر سمجھ شکاری لالچ مگر تیرے چل آوے
تاں پھر مرگ تیاری کیتی ہو دل شیر سپاہی
کئی کوہاں دا پینڈا کرکے آیا شہر نواحی
آ دربار ڈھول دے لتھا کہے حقیقت ساری
دنیا اتے قسمت مندی آئی ساڈی واری
چھوڑ گئے ہاں ملک قدیمی خوف تیرے دے مارے
ڈر دے جان سلامت لے کے پہنچے کسے کنارے
جا زمین دمشقے اندر کیتا اساں ٹکانا
دیکھ اجیہا ملکھ عجائب بھلا وطن پرانا
جنگلاں اندر گھاس زراعت میوے باغ بہاراں
کھان پین نوں نیامت رب دی ہور طعام ہزاراں
شہر دمشق اجیہا سوہنا وانگ بہشت بنایا
باغ بغیچے نہر نورانی تال سرائے کھدایا
باغ نہراں دی کل مالک سمی سندر رانی
شکل اجیہی چھوٹی عمرے نیک اصیل سودانی
اسیں بھی اک دن تردے پھردے پہنچے باغ نواحی
باغ دولے پھردی چونکی بیٹھے ہوندے سپاہی
دل وچ آیا دا لگے تاں سیر چمن دا کریے
دیکھ اجیہا اگا پچھا کھوہل بوہا جا وڑئیے
اک دن داؤ اجیہا لگا باغ اندر چل آئے
کھا کھا باغ ویران کیتا جس شے نوں دل چاہے
دیکھ اجیہا باغ ویرانی مالی سانوں پھڑیا
بدھا نال زنجیراں سخت اجیہا کڑیا
پھڑ کھڑیا جاں پاس سمی دے تاں اُس قید کرائے
قید رہو نہ ہوگ خلاصی باجھ ڈھول تھیں آئے
تاں میں آیا پاس تہاڈے کھا کر ترس ربانا
تیرے باجھ نہیں چھٹکارا نہ کچھ اساں ٹکانا
تاں پھر رحم شہزادے آیا ہو ٹریا ہمراہی
چھڈ ٹریا گھر بار وطن نوں راج حکومت شاہی
چھوڑ وطن بے وطن مسافر سنجے مال خزانے
وسری سرت شاہی دی طرفوں پہنچا دیس بیگانے
منزل منزل پینڈا کرکے شہر دمشقت آئے
صبح صادق نوں باغ سمی دے ڈیرے آن لگائے
مالی جا سمی تے کوکے آن ہوئے فریادی
نال حقارت مجازی بن کے آن لتھے بنادی
کیہا باغ اندر اک آیا سوہنا یوسف ثانی
قیدی ہرن لیایا اسنوں صورت دا لاثانی
نام آہا اس ڈھول شہزادہ گڑھ بغدادوں آیا
روشن چند دپہرے چڑھیا باغ بہشت سجایا
سمی بہت خوشی وچ آئی سُن کے ایہہ سنیہڑا
دل وچ شوق عشق دیاں لہراں وقت اجیہا کیہڑا
مویاں پھر حیاتی ہوئی آن کھڑے پھل تازے
گاواں نال سہیلیاں رل کے سوہنی نال اوازے
آ وڑی وچ باغ چمن دے ڈٹھا ڈھول شہزادہ
دیکھ اجیہا راضی ہوئی مکہ اصبل کعبہ
دیکھ دیاں ہی ششت نیناں دی ہر دو طرفوں لگی
عشق اندھیری گھمن گھیری آن دوہاں تے وگی
پا گلوکڑی راضی ہوئے مولا آس پجائی
پین شراب کباب نوالے سید نیناں جائی
ہرن کیہا ہُن چھڈو سانوں بخشو جان اساڈی
چھڈو نام اللہ دے سانوں پجی آس تساڈی
تاں پھر قیدوں ہوئی خلاصی چھٹے مرگ نمانے
چھڈ دیاں سار گئے نس دوویں پہنچے اوس ٹکانے
وسو رسو کرو بہاراں عیش بہاراں تھیوؤ
کھاؤ چکھو نیامت لذت آب وصالے پیوؤ
سُنیا ماں سمی دی آیا میرا ڈھول جوائی
ویکھن کارن ڈھول شہزادہ باغ ونے چل آئی
دیکھیا اوس جوائی بیٹھا صورت چند نورانی
دیکھ دوہاں دل راضی ہویا صورت دا لاثانی
اوسے وقت منگایا قاضی عقد دوہاں دا کیتا
ڈھول شہزادے سمی رانی باغ حوالے کیتا
کریم بخش کر یاد الاہی پچھلا حال سنائیں
ستاں کوہاں دا پینڈا کرکے گڑھ بغداد دے آویں
ڈھول بادشاہ دے پچھوں راج وچ خرابی ہونی
گڑھ بغداد دے اندر ہوئی مگروں ڈھول خرابی
شاہی اندر پیا اندھیرا بجھی مثال متابی
ڈھول شہزادے دا اک چاچا احمد نام سداوے
سُن کے بہت خوشی وچ آیا پیر شہید مناوے
جس دن ٹریا ڈھول شہزادہ نال اس مرگ نمانے
دھولر باغ بہاراں ملے مگروں احہمد کانے
بنھ کھڑے سبھ لشکر فوجاں راج حکومت شاہی
کڈھ گھراں تھیں باہر کیتی ڈھول راج دی مائی
پکڑ لیا سبھ اہل وزیراں فوجاں لشکر سارے
مل لیا سبھ راج حکومت باغ محل منارے
بن بیٹھا اوہ عادی مالک دیکھ جویں رب چاہے
رانیاں کڈھ گھراں تھیں باہر پائیاں دیس پرائے
ہوکا اتے منادی کیتی اندر شہر بازاراں
جو کوئی طعام کھلاوے ایہناں میں پھڑ اس نوں ماراں
جو کوئی دردی میرا آہا ایہناں سخت دکھاوے
دیساں اس توں ملک جاگیراں بڑا مراتب پاوے
ٹھوٹھے ہتھ پھڑائے ظالم کہے گدائی کراؤ
مونہہ سر کالا کھوتیاں اُتے ہر ہر گلی پھراؤ
ہرگز خیر نہ پاوے کوئی ایویں آکھ ٹھگاں دے
بال ایانے مگر لوائے خاک پئے سر پاندے
ڈھول شہزادے دا اک طوطا سندر نام سداوے
علم ہنر وچ شوخ اجیہا افلاطون کہاوے
پکڑ لیا اوہ سندر طوطا کرکے حکم ہگانا
بیٹھا نال بنایا تیرے ویکھو غضب غیبانا
چوغا چوری بند کرائی ترس مرے بن پانی
تڑفے تے کرلاوے اوہو عاجز جان نمانی
چوری مکھن کھاون والا کس قضیے مونہہ آیا
آکھ نہ بھیجی موت جنابوں ریا بار کھدایا
سختی دیکھ اجیہی ظالم موت کدی نہ آوے
تختوں جاں زمین ڈھٹھے دیکھیا مول نہ جاوے
زلک اماماں نالوں دونی بہت ایہناں نے کیتی
دولت راج حکومت ساری اس کانے کھوہ لیتی
اگلا فرش حکومت والا سبھ کجھ پکڑ اٹھایا
حکم اتے سدھ ضرب حکومت اپنا آپ چلایا
اگوں طوطا رو رو کردا دل دے اندر جھیڑے
یا رب خبر ڈھول دسیں دیس وطن ہے کیہڑے
مائی سنیاں بچن اجیہا ڈھول میرے دا طوطا
کہندی خت توں لے جا میرا توں کس نال پروتا
کہندا تیرے نال بنایا ترس مویا بن پانی
دسیں حال حقیقت اپنا آکھ سنائیں کہانی
رو رو حال سناون لگی کردی گریا زاری
پہنچ طوطیا جلد ڈھول تے بنی مصیبت بھاری
طوطا کہندا ہولی ہولی اُچی بول نہ مائی
کھول رسی توں پیر میرے تھیں پہنچاں دیس پرائے
پیروں کھول تڑائی رسی آپ گئے نٹھ اوویں
باہر شہر تھیں چپ چپاتے نکل گئے اوہ دوویں
شہروں باہر کنارا کرکے اوہلا مل ٹکانا
لگے کرن صلاحواں بھکھے جو کچھ وقت وہانا
طوطا کہندا توں سُن مائی میں ہُن آپو جاواں
ڈھونڈاں شہر زمین دے اندر پہنچ لگے لے آواں
توں جا سونپ خدا نوں نالے نہ کر گریا زاری
بادشاہاں دکھ پیندے آئے سنیاں اتنی واری
ایہہ تقدیر اماماں اُتے دیکھ جیوں کیوں آئی
ترس مرے بن پانی ٹھنڈے توں کیوں روویں مائی
صبر کریں تک شکر الاہی من رجا ربانی
کریم بخش چھڈ خیال اجیہا نہ کر طول کہانی
طوطے دا دمشق نوں جانا اتے گھیریا جانا
رستے وچ ملنا ڈھول بادشاہ نوں
طوطا شہروں باہر آیا تھوڑی منزل جاوے
اک موذی دشمن اے خبر احمد تیک پچاوے
کہندا ظالم احمد اگے میں جسوس کہاواں
جو کجھ خبر پوشیدہ آہی میں سبھ آکھ سناواں
تیرا راج اجیہا سانوں کیویں کیویں ہتھ آیا
ڈھول سنیندا نہ مڑ آوے اس بہتا ملک لٹایا
ویکھ کِتے اوہ سندر طوطا جو پھڑ قید کرایا
لین گیا اوہ ڈھول روم تھیں ایہہ سبھ آکھ سنایا
کرو علاج کوئی اجیہا رستے اندر مارو
باز لومڑ سبھ شیر بگھیلے پکڑن نٹھے یارو
کیتی آن تیاری ظالم واؤ بدل تھیں گجے
فوجاں گھوڑے تے سبھ لشکر اگے پچھے لگے
جا لیا اوہ عاجز طوطا گھیر کھلوتے سبھے
توپاں تیر تفنگ بندوقاں دیکھ کے مارن لگے
طوطا اڈ دا اڈ دا کہندا توں سُن احمد کانے
فوجاں لشکر لے کے ٹریا اپر ایس نمانے
جیکر بڑا بہادر ہیں توں نیک ستارے والا
آ لین دے ڈھول میرے نوں پکڑ کرے مونہہ کالا
ویکھ اکھ جو لمی داڑھی ایہہ سبھ پھڑ کے توڑے
مینوں مار نہ سکیں ہرگز میں پرند اڈاری
آ مڑ باز آ اس گلوں نہ کر مول کھواری
مڑ کے سمجھ کریں لکھ توبہ اپنا آپ پچھانی
ظلم کریں تاں قہر خدا تھیں دوجی بھی اکھ کانی
دھاوا اس نمانے اتے اے بے شرم حراماں
گز اوہلے جاں پتھر ماریں واہ نیب کلاماں
توں کیوں فوجاں لشکر لے کے مینوں مارن آیا
میں کجھ اجیہی گل نہ کیتی نہ کجھ ہور گوایا
ہر گز باز نہ آیا موذی اوہ مکار حرامی
کہندا مارے باجھ نہ مڑساں مینوں بہت ندامی
آخر گھیر لیا اوہ طوطا پیش نہ کوئی جاوے
فوجاں نال کیہ وٹت آئی لک چھپ جان چھپاوے
طوطے دی جد کلمل آئی کہندا یا رب سائیں
تیرے باجھوں کوئی نہ میرا مینوں آپ بچائیں
ویری بہت اکیلا طوطا گھیر لیا وچ باراں
طوطا اک نمانا کلّا ویری لکھ ہزاراں
طوطا تک رہیا کوئی لبھے اوہلا اوٹ ٹکانا
آن بنی نوں تھاؤں نہ کوئی دیکھو رب دا بھانا
اوڑک تھک رہیا اوہ طوطا توت اُتے آ چڑھیا
دیکھے کھوڑ اجیہی ڈونگھی پکڑ دلیری وڑیا
رو رو کھوڑ اندر اوہ طوطا کردا گریا زاری
ٹال بلا اجیہی مگروں یا رب مولیٰ باری
دشمن ظالم میں تھیں ڈاڈھا میں وچ زور نہ کوئی
پکڑ لوے گا توت وڈھا کے ایہہ مندی گل ہوئی
طوطا آہ ظلم دی مارے روندا زارو جاری
دساں حال حقیقت اصلی بیلی آخر واری
جد بغدادوں نکل آیا توں سنیاں عام جہاناں
سجن بھی سبھ دشمن ہوئے واہ نصیب کلاماں
نمک حلال کسے نہ کیتا لشکر اہل وزیراں
اوکھے ویلے ہوئے دشمن ہائے میریاں تقصیراں
دوست دشمن یار پیارے دشمن ہو کھلوتے
دیکھ دیاں دل غیرت آئی روح وچ گیا غوطے
پل وچ ہور زمانہ پھڑیا دیکھ جویں رب چاہے
توں چھوڑ ملک آیا نٹھ ایتھے بینا دیس پرائے
مگروں احمد چاچے تیرے نہ کچھ ہوش سنبھالی
باراں ملک حکومت کرساں دیکھ اجیہا خالی
خالی ملک نہ وارث کوئی سُنا نظری آوے
نہ کوئی نزدیک شرارت نہ کوئی جنگ مچاوے
ہے خوش قسمت جاگی میری کیتی رب غفاری
بادشاہی دی دنیا اتے آئی میری واری
مل بیٹھا سبھ ملک تیرے جو نال صلاح وزیراں
لٹے مال خزانے تیرے بدّھا پکڑ امیراں
ڈھاہ سٹے سبھ محل منارے سبھ کچہری خانے
توڑ سٹے سبھ ستر حیا دے ڈھاہے محل زنانے
طبل خانے سبھ پکڑ گرائے پٹے فرش بازاراں
باغ بہار ویرانی کیتے کمری سنے ہزاراں
خاص الخاص محل تیرے دے وٹاء چا کرائے
تنگ آئی سبھ ریت تیری اجڑ گرد نواہے
کندو تے سبھرائی دوویں شہروں باہر بہایا
مونہہ سر کالا ہتھیں ٹھوٹھے باجھ گناہ ستایا
میں پرند اُڈاری آہا پکڑ پایا وچ گھیرا
مار دِتے سبھ ہاتھی گھوڑے عذر نہیں کچھ میرا
اس اگلا فرش حکومت والا کیتا سبھ ورانا
آن اندھیر مچایا اس نے اندر ملک جہاناں
ڈھول بادشاہ کا جواب، طوطے کا اپنے ملک روانہ ہونا
تاں پھر ڈھول کیہا سُن طوطے میں وچ دوش نہ کوئی
جیوں کر لیکھ قلم نے لکھیاں اوویں ہویا سو ای
توڑ جواب سنبدر نے دِتّا میرا جان نہ ہووے
ملیا صاف جواب طوطے نوں ہیٹھ عقلا رووے
رووے تے کرلاوے تڑفے نیر اکھیں ڈھل آیا
کیوں کر دیس وطن گھر پہنچاں یا رب بار کھدایا
اگّے تاں نال خوشی چل آیا ڈھول ملو جند جانیں
ہُن تاں ڈھول سنایا مینوں صاف جواب زبانی
پھر کیہا سُن ڈھول شہزادے میں اک بات سناواں
کر کجھ وعدہ کدوں آویں گا تاں میں ایتھوں جاواں
کیکر کہاں کدوں کو تائیں اس تھیں میں شرماواں
کہہ کے آیا نال لیاواں ہُن میں کیکر جاواں
کہہ دئیں ماں میری نوا جا کے آکھ سناواں تینوں
ماگھ پھگن جد ختم ہووے گا چیت اڈیکن مینوں
اسّو آس نراس ہو کے طوطا کرے تیاری
نا امید ہویا ہتھ طوطے ٹریا مار اُڈاری
ویکھ اجیہا فکراں اندر روندا دھوندا آیا
سختی اُتے مصیبت اندر گڑھ بغداد آیا
کندو سنیا سندر طوطا شہر دمشقوں آیا
آپ اکلّا آیا کوئی ساتھی ڈھول نہ لیایا
دیکھے آن اکلا طوطا روندا زاری زاری
کہندی دس کیہ بنی مصیبت سندر طوطے والی
کہندا کجھ نہ پُچھو مینوں گل نہ دسّن والی
کجھ پرواہ نہ ڈھولا کردا راج حکومت والی
تھک گیا میں منتاں کرکے سبھ احوال سنایا
اوہ بے ترس اجیہا ظالم نال میرے نہ آیا
صد حضور مہمانی کردا مکر فریب بناوے
چیتر رکھ اڈیک ڈھول دی جیکر رب لیاوے
بیٹھی کدی اڈیکوں چیتر میں تے اج لاچاری
پھگن مگروں چیتر آیا لگی آن تیاری
شہزادہ ڈھول دا اپنے ملک نوں سنبھالنا
چڑھدے چیت شہزادہ آیا پھیریا ہور زمانہ
سکی شاخ شگوفا دِتّا وسیا دیس ویرانی
خوشی ہوئی سبھ لشکر اندر سُن کے راضی ہوئے
احمد سنے وزیر حرامی سُن موہرا کھا موئے
سُن خوشخبری رعیت آئی لگیاں ہون تعظیماں
دشمن ہوئے موقوف جہانوں واہ غفور رحیماں
عمل آبادی ملکاں اندر پھیر نویں سر ہوئی
سکی شاخ شگوفا دِتّا جو سبھ اجے موئی
رعیت تے خوشخبری ہوئی ملک بہار وسیندا
ظالم چور اُچکے والا نہ کوئی خوف کریندا
عرض کراں کچھ عاجز تھیواں عاصی بہت ودھیرا
سُن کے سخت عذاب قبر دا ڈردا ہے دل میرا
بخشیں رب عذاب قبر دی دوزخ پیش نہ آویں
دُنیاں اتوں نجا دے قلماں ساتھ کراویں
دنیا اُتے عزت دیویں شرم حیا کریماں
دیویں رزق بہاراں کرئیے دئیے کجھ مسکیناں
حاکم حکم کرے دن راتیں ایہہ سبھ تیرے تیارے
نون نباب نباب بنائے کرسیں پار اُتارے
اصلی پتہ سکونت والا ویکھو ہجر رسالے
عمر میری تاں پہنچی ہوئی پندراں دوناں سالے
اندر روز قیامت لرزے خلقت اعلیٰ ادنیٰ
بخشیں حاجت عدل نہ حاجت امن دا سرکنا
This work was published before January 1, 1929, and is in the public domain worldwide because the author died at least 100 years ago.
Public domainPublic domainfalsefalse